Realizowanie procesów technologicznych często wiąże się z wykorzystaniem lub produkcją uboczną substancji uznawanych za niebezpieczne. Dostarczanie takich materiałów do zakładu, z zakładu do klienta lub wywożenie ich do punktów utylizacji wymaga zastosowania specjalnych środków ostrożności. Zasady przewozu materiałów niebezpiecznych są określane przepisami krajowymi oraz ustawą unijną. Jak należy je realizować?
Co to są materiały niebezpieczne?
Spełnienie wymogów transportu materiałów określanych w skrócie jako ADR wymaga wcześniejszego zrozumienia tego, co to są materiały niebezpieczne, zapoznania się z ich podziałem na klasy oraz różnicami, jakie pomiędzy nimi występują. W ujęciu ogólnym za niebezpieczne uznaje się wszystkie te materiały, które mogą spowodować szkody ludziom, zwierzętom czy środowisku naturalnemu.
Konwencja ADR podpisana w Genewie 30 września 1957 r. wyróżnia dziewięć klas materiałów niebezpiecznych:
- Klasa 1 – materiały wybuchowe,
- Klasa 2 – gazy,
- Klasa 3 – ciekłe substancje zapalne,
- Klasa 4 – (trzy podklasy) stałe materiały zapalne, samoreaktywne, polimeryzujące, samozapalne oraz takie, które wytwarzają gaz palny w kontakcie z wodą,
- Klasa 5 – (dwie podklasy) materiały utleniające i nadtlenki organiczne,
- Klasa 6 – (dwie podklasy) materiały trujące i zakaźne,
- Klasa 7 – materiały promieniotwórcze,
- Klasa 8 – materiały żrące
- Klasa 9 – inne niebezpieczne materiały.
Wiedząc, co to są materiały niebezpieczne i jak się je klasyfikuje, można podjąć odpowiednie kroki w celu stworzenia warunków niezbędnych do wykonywania ich bezpiecznych przewozów. Zasady ustalone przez konwencję są precyzyjnie określone zarówno w stosunku do tego, co to jest ADR, jak i jakie wymagania muszą spełnić pracownicy zatrudnieni przy ich przewozie oraz same środki transportu.
Co to jest ADR w transporcie?
O materiałach niebezpiecznych można mówić zarówno w kontekście ich produkcji czy przechowywania, jak i przewozu. Co to jest ADR w transporcie? To zestaw zasad związanych z przemieszczaniem takich substancji po drogach publicznych oraz ich przeładowywaniem. W przeciwieństwie do magazynowania, stworzenie stałych i kontrolowanych warunków jest tu znacznie trudniejsze. Wynika to z faktu, że pojazd jest narażony na kolizje drogowe, nieprzewidziane awarie, jazdę po wyboistych drogach czy przymusowy postój w intensywnie nasłonecznionym miejscu.
Odpowiedź na pytanie: „Co to jest ADR w transporcie?”, powinna też uwzględniać procesy załadunku i rozładunku materiałów niebezpiecznych oraz nadzór ADR. Wynika to z zapisów konwencji, które obejmują nakazy i zakazy dotyczące wszystkich instytucji biorących udział w realizacji przewozu – producenta, sprzedawcy, przewoźnika oraz klienta.
Zasady transportu ADR
Konwencja genewska jest respektowana przez 46 krajów, dlatego realizując transport ADR do każdego z nich, należy spełnić wszystkie wymagania. Dotyczą one aspektów takich jak:
- dopuszczenie materiałów niebezpiecznych do przewozu,
- zasady dotyczące pakowania materiałów z poszczególnych klas,
- sposoby oznakowania zbiorników i pojazdów,
- wymagania, jakie musi spełnić środek transportu,
- zasady realizacji transportu.
Transport ADR może się odbywać na trzy sposoby: cysterną (w przypadku materiałów płynnych lub sypkich), luzem lub w sztukach. W tym ostatnim przypadku każde jednostkowe opakowanie powinno mieć własne oznaczenia. Wybór odpowiedniej formy transportu należy do nadawcy, jednak przewoźnik ma obowiązek go zweryfikować.
Oznakowanie pojazdu polega na umieszczeniu specjalnych tablic ADR. Mają one postać prostokątów w kolorze pomarańczowym, z umieszczonymi na nich numerami wskazującymi na klasę materiału oraz poziom niebezpieczeństwa. Tablice umieszcza się z przodu oraz z tyłu samochodu. Kierowca ma obowiązek dysponować dokumentami, w których znajdują się informacje o nadawcy, odbiorcy, numery UN i nalepek, rodzaj oraz ilość towarów. Warto też pamiętać, że kierowca i inni pracownicy obsługi muszą być przeszkoleni w zakresie transportu ADR. Ponadto od 2003 roku w procesie organizacji i realizacji przewozów uczestniczy doradca ADR. Jego zadania to wspieranie stron oraz kontrola spełnienia wszystkich wymogów.
Ile kosztuje transport ADR?
Jeśli chcesz zlecić przewóz materiałów niebezpiecznych i zastanawiasz się, ile kosztuje transport ADR, powinieneś pamiętać, że wymaga on od przewoźnika spełnienia dodatkowych wymagań. Dlatego zazwyczaj stawki za taki transport są wyższe. Natomiast w większości przypadków nie ma znaczenia, do której klasy należą przewożone materiały. Wyjątkiem są materiały wybuchowe (klasa 1) i promieniotwórcze (klasa 7), gdyż ich transport wymaga dodatkowych szkoleń, uprawnień, certyfikatów i zezwoleń.